Bijeen
Archiefnummer: 495
Archiefnaam: BIJE
Sector: Kerkelijk en godsdienstig leven
Soort archief: Verzameling van instelling
Datering: 1967-1993
Ten geleide
Bijeen (1967-1993)
In 1968 gingen 22 (van de 70) missietijdschriften samen. Hieronder waren die van de Lazaristen, Mill Hill, Spiritisten SMA, Oblaten van Maria, JMJ, Dienaressen van de H. Geest, en de Missiezusters van het Kostbaar Bloed van Tienraay. Initiatiefnemer was de SVD, Congregatie van het Goddelijk Woord, uitgever van het tijdschrift Katholieke Missiën. De oplagen waren gedaald door het invoeren van girobetaling. Het fuseren was een beslissing die over de hoofden van de redacties van de bladen werd doorgezet. Niet alle orden deden aanvankelijk mee, bijvoorbeeld de Franciscanen. Het verbod nog eigen tijdschriften uit te geven, dat veel weerstand opriep, werd verzacht tot de eis zich tot het eigen missiegebied te beperken. Het nieuwe blad moest een volksmissietijdschrift worden, vergelijkbaar met de Katholieke Illustratie. De naam werd Bijeen, Maandblad over Internationale samenwerking bijzonder op het terrein van missionering, zending en ontwikkelingswerk. De redactie werd gevormd door de paters J.Simmers, oud-hoofdredacteur van Katholieke Missiën, en H. Bijmans, die Midden-Oosten-correspondent voor De Nieuwe Linie was geweest. De bedoeling was dat er een einde kwam aan de versnippering en het amateurisme van de missieblaadjes en dat de journalistieke kwaliteit hoger werd. Bovendien kreeg het blad een moderne uitstraling en een ander uitgangspunt. Niet meer alleen aandacht voor het project van één orde of één pater, maar bredere reportages over de omstandigheden in een ontwikkelingsland. Niet uitsluitend binnen-kerkelijk maar gericht op de hele maatschappij. Er werd ook bericht over de protestants-christelijke zending. Men wilde een jonger publiek interesseren. Het Centrum en het Noordhollands Dagblad schreven: ‘de redactie gaat al vast zeer eigentijds gekleed'.
Bij het eerste lustrum, in 1973, waren er 70.000 abonnees. De Nijmeegse missioloog R. van Rossum merkte op dat de missie nu gepresenteerd werd als een warenhuis, waar iedere opvatting aan bod komt. Hierdoor werd de grote middenmoot erbij gehouden. Bijeen sprak een verstaanbare taal en schreef niet alleen over ellende maar ook over positieve ontwikkelingen. Van Rossum pleitte ook voor het hervinden van het zendingsbewustzijn van de apostel Paulus, dat niet uitgaat van een cultureel (nu westers) centrum maar van ‘de uiteinden der aarde'. Uit een enquete onder 5000 Nederlandse missionarissen bleek dat het blad voor hen een bron van inspiratie en onderlinge communicatie was geworden door de informatie die het gaf over jonge kerken elders in de wereld. Het blad sprak niet vanuit Nederland met een opgestoken vingertje maar liet de mensen uit ontwikkelingslanden zelf aan het woord. Bij het 12 1/2 jarig bestaan was Bijeen nog steeds het grootste blad over de Derde Wereld, maar het aantal abonnees was gedaald tot 40.000. Het bleef dalen, ook door concurrentie met nieuwe bladen als Onze wereld van de Novib en Internationale Samenwerking van het ministerie van ontwikkelingssamenwerking van Minister Pronk.
In de jaren 90 werd het publiek wat ‘derde-wereld-moe'. Na de val van de Berlijnse Muur werd de wereld meer als eenheid gezien en was de ontwikkeling van Oost-Europa een nieuw thema. Door de toegenomen immigratie kwam de Derde Wereld hier naar toe. Onder hoofdredacteur Jan Landman veranderde het blad van koers. De verschillende vormen van spiritualiteit in de wereld, ook nieuwe zoals New Age, kregen een plaats in het blad. Andere levensopvattingen konden de zoekende westerse mens, die vooral geen raad weet met het lijden, inspireren. Mondiale ontwikkelingsvraagstukken en religieuze zingevingsvragen werden gekoppeld. De nadruk verschoof van hulpverlening aan exotische ‘behoeftige zielepoten', een beeld dat vooral door TV-acties werd gevormd, naar kennismaking met andere culturen en bezinning op de eigen identiteit. Het blad redde het hier niet mee en kwam in financiële moeilijkheden. Tegen de politieke correctheid in pleitte het vanaf eind jaren ‘90 onder de nieuwe stichting Matching Colours, voor de ‘multiculturele samenleving'. Het liet van immigranten een andere kant zien dan de criminele Marokkanen en fundamentalistische moslims die in veel media de boventoon voerden en bleef hoopvol over samenwerken van allochtoon en autochtoon. Het leverde geen nieuwe abonnees op - het debat dat het wilde voeren kwam ook op gang in de krant en op de TV - en in 2004 hield Bijeen op te bestaan.
Bron: KDC-knipselcollectie.
Literatuur van en over Bijeen kunt u vinden in RUQuest.
KDC - Knipselcollectie
De knipselcollectie bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz. De knipsels over Periodieken * Bijeen zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.
KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Bijeen’ vindt u het bedoelde materiaal.