Stokman, J.G.
Archiefnummer: 57
Archiefnaam: STOK
Sector: Politiek
Soort archief: Persoonsarchief
Datering:1929-1969
Ten geleide
Jacobus Gerardus Stokman = Siegfried (ook wel Egfried) Stokman OFM (1903-1970)
Stokman werd geboren op 20 maart 1903 te Sloten (gem. Amsterdam). Hij trad in 1921 in bij de orde van de Franciscanen te Megen en werd in 1928 tot priester gewijd. Daarna studeerde hij van 1928 tot 1932 kerkelijk recht te Leuven. Hij promoveerde in 1932 op het proefschrift De religieuzen en de onderwijspolitiek der regeering in het Vereenigd Koninkrijk der Nederlanden (1814-1830). In Venray doceerde hij tot 1937 ethiek en kerkelijk recht aan het studiehuis van zijn orde.
In 1937 werd Stokman directeur van de Ontwikkelingscentrale van het RK Werkliedenverbond RKWV te Utrecht. Hij gaf hier leiding aan de geestelijke vorming van katholieke arbeiders. Hij was redacteur van het propagandablad van de RKWV Naar de nieuwe gemeenschap en pleibezorger van de corporatieve maatschappij.
In de oorlog, toen de RKWV door de bezetter was opgeheven, was hij adviseur in arbeidszaken van aartsbisschop J. de Jong en contactpersoon tussen episcopaat en katholieke arbeidersbeweging, die ondergronds bleef bestaan.
In 1944 werd hij secretaris van een bisschoppelijke adviescommissie 'voor de opbouw [...] van het rooms-katholieke organisatiewezen na de oorlog'. Hij zette zich samen met nog actieve leden van de Rooms-Katholieke Staatspartij RKSP sterk in voor herstel van een katholieke eenheidspartij. Als vertrouweling van het episcopaat, dat bewonderd werd om zijn houding tegenover de bezetter, werd hij opgenomen in het College van Vertrouwensmannen, dat de eerste dagen na de bevrijding de rust en orde moest handhaven. Over het episcopaat in de oorlog schreef hij Het verzet van de Nederlandse bisschoppen tegen Nationaal-socialisme en Duitsche tyrannie, Utrecht, 1945.
Door zijn duidelijke ideeën over de wederopbouw van het katholieke organisatiewezen en zijn doortastendheid en strategisch inzicht werd hij in deze vernieuwing de belangrijkste figuur. Het rapport De katholieke Arbeidersbeweging in nieuwe banen was voor een zeer groot deel zijn werk en daarmee ook de na de bevrijding gekozen vorm en de statuten van de Katholieke Arbeidersbeweging KAB. In 1946 was hij voorzitter van de Nederlandse delegatie bij de 31ste internationale arbeidsconferentie te San Francisco.
Ook het herrijzen van de katholieke eenheidspartij als Katholieke Volkspartij KVP was voor een groot deel zijn werk. In die tijd had de doorbraakgedachte (progressieve katholieken die actief werden in de Partij van de Arbeid) een grote aantrekkingskracht op katholieke jongeren. Stokman probeerde hen daarom te betrekken bij het programma van de nieuwe KVP, die wel samenwerking met progressieve partijen zou zoeken, maar vooral de katholieke politieke eenheid wilde bewaren. Deze strategie kreeg in 1945 vorm in het Centrum voor Staatkundige Vorming dat inderdaad tot doorbraak geneigde katholieken wist te behouden voor de eenheidspartij. Dat besprekingen tussen KVP en PvdA in 1946 over een gemeenschappelijk urgentieprogramma voor de eerstkomende verkiezingen mislukten werkte in dezelfde richting. [Zie over de doorbraakgedachte ook het KDC-archief van de Werkgemeenschap Christofoor.]
Stokman had vooral grote invloed op de achtergrond. Als partij-ideoloog was hij gematigd en verzette zich tegen een dogmatisch katholicisme. Hij was daarom ook tegen de veroordeling van PvdA, VARA en NVV in het bisschoppelijke mandement van1954. Toen de KVP-radicalen eind jaren zestig de partij in een progressieve concentratie wilden laten opgaan betuigde hij daar openlijk steun aan.
Stokman was van 1947 tot 1958 hoofdredacteur van het KVP-blad Katholiek Staatkundig Maandschrift, voortgezet als Politiek. Hij was lid van de Tweede en de Eerste Kamer en verliet de politiek in 1969.
Hij overleed op 10 mei 1970 te Vleuten-De Meern.
Bron: Knipselcollectie KDC
Literatuur van en over Siegfried Stokman kunt u vinden in RUQuest en Picarta.
- Biografieën via Biografisch portaal van Nederland
- Bibliografie in: Bibliografieën Katholiek Documentatie Centrum en KDC Knipselcollectie.
KDC - Knipselcollectie
De knipselcollectie bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz. De knipsels over J.G. Stokman zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.
KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Stokman, J.G.’ vindt u het bedoelde materiaal.