Firma Henri van der Vijver & Co
Archiefnummer: 1244
Archiefnaam: VIJV
Sector: Stands- en vakorganisaties
Soort archief: Instellingsarchief
Datering: 1834-1961
Ten geleide
Firma Henri van der Vijver & Co (1834-1961)
De firma Henri van der Vijver & Co was een in Rotterdam gevestigde groothandel in koloniale waren, zuidvruchten, bakkersartikelen en conserven. De firma werd in 1904 opgericht door Henricus Gerardus Maria van der Vijver (1865-1941). Deze werd 27 maart 1865 in Rotterdam geboren als zoon van Jan van der Vijver en Antoinette Brugger-Maes. Hij doorliep in zijn geboortestad de M.U.L.O. en begaf zich na het behalen van zijn einddiploma in de handel. In 1904 stichtte hij het naar hem genoemde bedrijf dat gevestigd werd aan de Westersingel 35 te Rotterdam en waarvan hij tot zijn dood in 1941 eigenaar-directeur was. Van der Vijver was tevens enige tijd president-commissaris van de N.V. De Courant „De Maasbode" te Rotterdam; tot de Tweede Wereldoorlog het belangrijkste katholieke dagblad van Nederland. Van 1903 tot 1935 was hij politiek actief, aanvankelijk als lid van de Rotterdamse Gemeenteraad en van 1910 tot 1935 als lid van de Provinciale Staten van Zuid Holland. Voorts maakte hij gedurende 25 jaar deel uit van het Burgerlijk Armbestuur van Rotterdam. Zijn verdiensten werden officieel erkend met de benoemingen tot officier in de orde van Oranje-Nassau en commandeur in de orde van de Heilige Gregorius de Grote.
Van der Vijver overleed op 12 oktober 1941 en benoemde in zijn testament het Aartsbisdom Utrecht tot zijn enige en algehele erfgenaam. Aan deze erfenis verbond hij de bepaling: “om gedurende den tijd van ten hoogste twintig jaren na mijn overlijden de door mij te Rotterdam gedreven zaak onder dezelfden firmanaam te doen voortzetten, zoveel mogelijk met dezelfde personen thans te mijnen kantore of in mijn zaak werkzaam...”. Door deze bepaling wilde hij de werkgelegenheid van zijn personeel voor langere tijd garanderen. Hiertoe moest van zijn nalatenschap een kapitaal van tweehonderdvijftig duizend gulden in contanten afgezonderd worden. Als bewindvoerder over dit kapitaal en als bedrijfsleider en later eigenaar van de zaak werd de toenmalige boekhouder van de firma, Dirk Vooys, benoemd. In de acte van overdracht werd later bepaald dat in geval van winst 5% over het in het bedrijf aanwezige kapitaal aan het aartsbisdom zou worden uitgekeerd.
Aan zijn testament had van der Vijver echter een geheime instructie toegevoegd. Het was “zijn uitdrukkelijken wil en begeerte”, dat zijn erfgenaam zich hieraan strikt zou houden bij de bestemming van het aan hem nagelaten vermogen en de opbrengst daarvan. In deze instructie gaf hij het Aartsbisdom opdracht tot het schenken van legaten ter waarde van 31.000 gulden aan een twaalftal katholieke verenigingen en instellingen. Wat daarna van zijn vermogen zou overblijven en de opbrengst van het afgezonderd kapitaal gedurende de voortzetting van zijn zaak, moest ten goede komen aan de Sint Radboudstichting, gevestigd te Utrecht, ten bate van de R.K. Universiteit te Nijmegen.
Van der Vijver besloot tot deze constructie, omdat hij bang was voor bemoeienissen van de Duitse bezetter met de Rooms Katholieke instellingen waaraan hij zijn vermogen wilde nalaten. Hierdoor zou zijn erfenis op een andere manier en voor andere doeleinden besteed kunnen worden dan zijn bedoeling was. Door zijn nalatenschap via het Aartsbisdom te laten lopen meende hij het risico op eventuele Duitse bemoeienis te verkleinen. Hij zette dit zelf in de geheime instructie als volgt uiteen: “door de bijzondere tijdsomstandigheden ben ik gedwongen, mijn uiterste wilsbeschikkingen in den thans bestaande vorm te formeeren, daar ik in de onzekerheid verkeer, of bij het volgen van een andere gedragslijn mijn nalatenschap ten goede zou komen van die instellingen welke ik inderdaad zou willen bevoordelen”.
Omdat uit de geheime instructie duidelijk bleek dat het van der Vijver’s uitdrukkelijke bedoeling was om, na uitvoering van de testamentaire legaten, de Sint Radboudstichting tot zijn enige erfgenaam te maken, droeg het Aartsbisdom Utrecht per 1 januari 1955 alle zaken die nog tot de nalatenschap behoorden aan de stichting over. [Zie in het archief van de Sint Radboudstichting de nrs. 285-327: Stukken betreffende het beheer van de nalatenschap van H.G.M. van der Vijver te Rotterdam.]
De heer Vooys zette de firma Henri Vijver & Co nog tot 1961 voort, in welk jaar het bedrijf na een aantal verliesgevende jaren in een sfeer van wantrouwen en verwijten tussen Vooys en de stichting werd geliquideerd. Het resterende vermogen van de firma (waaronder de opbrengst van de verkoop van het pand Westersingel 35) kwam ten goede aan de stichting Katholieke Universiteit Nijmegen, die vanaf 1961 de taken betreffende de Katholieke Universiteit van de Sint Radboudstichting overnam.
-Biografie via Biografisch portaal van Nederland
KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Vijver, H. van der’ vindt u het bedoelde materiaal.