Mertens, P.J.J.

Archiefnummer: 1003
Archiefnaam: MERT
Sector: Stands- en vakorganisaties
Soort archief: Persoonsarchief
Datering: (1908) 1929-1996

Voor inzage toestemming aanvragen via de archivaris

Plaatsingslijst (pdf, 2,4 MB) vernieuwd januari 2016

Overhandiging van het boek "Zien, oordelen, handelen. De voorgeschiedenis en ontwikkeling van de KWJ-beweging" aan Jan Mertens (Ellis Blom, Ton van der Velden en Jan Cremers), 1985

Ten geleide
P.J.J. Mertens (1916-2000) = Jan Mertens
Petrus Joseph Johannes Mertens (roepnaam Jan) werd op 14 juli 1916 te Heerlen geboren. In oktober 1916 verhuisde hij reeds naar Dongen. Daar zat hij op de bewaarschool en na zeven jaar lager onderwijs werd hij in juli 1930 typograaf. In de avonduren volgde hij leiderscursussen bij de Jonge Wacht en de Jonge Werkman en bezocht de Gewestelijke Sociale School en Kaderschool Katholieke Actie. In juli 1939 werd hij propagandist en secretaris van de Bredase Diocesane Jonge Werkman. Twee jaar later trad hij in dienst als secretaris en lekenleider van de Katholieke Actie in het bisdom Breda. In oktober 1944 werd hij voorzitter van de Katholieke Arbeiders Jeugd. Een jaar later aanvaardde hij de functie van voorzitter van de Bredase diocesane bond van de Katholieke Arbeidersbeweging (KAB) [zie het KDC-archief van de Nederlandse Katholieke Arbeidersbeweging, bisdom Breda] en werd tevens lid van het verbondsbestuur van de Nederlandse KAB. In de jaren die volgden, was hij bestuurslid bij o.a. het Diocesaan Maatschappelijk Comité en de Sociaal-Economische Raad en redactielid bij het Credo Pugno-blad en Dagblad de Stem. Op 1 oktober 1953 werd hij secretaris van de Nederlandse KAB. In de jaren tot 1963 aanvaardde hij bestuursfuncties bij Herwonnen Levenskracht en enige ziekenfondsorganisaties en was hij ruim tien jaar redactielid van Ruim Zicht. Van juni 1963 tot juni 1964 was hij vice-voorzitter van de Nederlandse KAB. In juni 1964 werd hij verbondsvoorzitter van de inmiddels tot Nederlands Katholiek Vakverbond omgedoopte Nederlandse KAB. Ook in deze periode aanvaardde Mertens tal van onbezoldigde betrekkingen, o.a. lid van de raad van Commissarissen van de Volkskrant en drukkerij Lumax, president-commissaris van de NV Perscombinatie en bestuurslid van astmacentrum Berg en Bosch. Na bijna negen jaar voorzitter van het NKV te zijn geweest, werd Mertens op 11 mei 1973 staatssecretaris van Sociale Zaken in het kabinet Den Uyl/Van Agt. In 1976 besloot hij om, na afloop van de lopende kabinetsperiode, niet meer terug te keren in een kabinetsfunctie. Op 19 december 1977 nam hij ontslag als staatssecretaris. Daarna aanvaardde hij wederom tal van onbezoldigde functies; zo was hij o.a. bestuurslid bij Huize Overdonk[1], de Katholieke Raad voor Kerk en Samenleving[2] en Huize Vincentius[3]. Ook kreeg hij na dat ontslag de gelegenheid om in samenwerking met het Katholiek Documentatie Centrum te werken aan de geschiedschrijving van de katholieke arbeidersbeweging. Een gedeelte van die geschiedenis is beschreven in zijn egodocument: een dagboek, gedocumenteerd met talloze dossiers, waarin niet alleen zijn privé-leven en dat van zijn gezinsleden ter sprake kwam, maar ook zijn opeenvolgende betaalde werkkringen en tal van onbezoldigde banen en niet te vergeten de geschiedenis van de katholieke arbeidersbeweging[4]. Ook schreef Mertens enige rapporten, waarin aandacht wordt besteed aan de geschiedenis van de vakbeweging en sociale en economische kwesties[5]. Jan Mertens overleed op 2 augustus 2000 in zijn woonplaats Oosterhout (NB) en werd op 7 augustus 2000 te Dongen begraven.

[1] Hij was bestuurslid van huize Overdonk , een tehuis voor zwakzinnigen te Dongen, van 1978-1988 (inv.nr. 3168, pagina's 1744, 1823, 1837 en 1862)
[2] Hij werd bestuurslid van de Katholieke Raad voor Kerk en Samenleving (KRKS) op 17 februari 1978 en bleef dat tot 19 juni 1986. In 1980 werd Mertens lid van de werkgroep ‘sociaal-economische vraagstukken' van de KRKS (inv.nr. 3100 en inv.nr. 3168, pagina's 1894, 1914, 1919, 1921 en 1933).
[3] Mertens was van 1978-1991 bestuurslid van Huize Vincentius, een tehuis voor zwakzinnigen te Udenhout, sinds juli 1978 vice-voorzitter. Sinds 1990 was hij voorzitter van de ‘Stichting Aanvullende Recreatieve Zorg bewoners van Huize Vincentius (inv.nr. 3088 en inv.nr. 3168, pagina's 1827, 1863, 1882 en 1885)
[4] Inv.nrs. 3166 - 3168. Mertens spreekt voor het eerst over zijn egodocument in een brief van 6 maart 1985 (inv.nr. 3033). Uit deze brief blijkt dat het verzenden van de pagina's egodocument met als bijlage de dossiers is begonnen op 18 december 1984.
[5] Inv.nr. 2709: ‘KAB/NKV en de politiek'; inv.nr. 2757: ‘Economische macht- de 200 van Mertens'; inv.nr. 2796: ‘Van KAJ tot Werkende Jeugd 1945-1971' en inv.nr. 2824: ‘Van sociale verzekering naar sociale zekerheid'. Bij elk van deze vier rapporten behoren een aantal door Mertens genummerde dossiers. Elk van deze dossiers heeft een eigen inventarisnummer gekregen. In elk van de vier genoemde inventarisnummers is een concordans aanwezig, waarin bij elk oud dossiernummer het nieuwe inventarisnummer wordt vermeld, zie bijlagen 1 t/m 4

Literatuur van en over P.J.J. Mertens kunt u vinden in RUQuest.
- Biografie in Biografisch portaal van Nederland
- Bibliografie in Bibliografieën Katholiek Documentatie Centrum

KDC - Knipselcollectie
De knipselcollectie bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz. De knipsels over P.J.J. Mertens zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.

KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Mertens, P.J.J.’ vindt u het bedoelde materiaal.