Centraal Bureau voor het Katholiek Onderwijs

Archiefnummer: 13
Archiefnaam: CBKO
Sector: Onderwijs en wetenschappen
Soort archief: Instellingsarchief
Datering: 1857-1992

Voor inzage toestemming aanvragen via de archivaris

Plaatsingslijst (pdf, 1 MB)

Vooraan rechts T.J.F. Verhoeven (1883-1949) directeur v.h. Centraal Bureau v.h. Kath. Onderwijs

Ten geleide
Centraal Bureau voor het Katholiek Onderwijs (1857-1992)
Het RK Centraal Bureau voor Onderwijs en Opvoeding, CBOO, werd op 20 april 1920 opgericht door het Nederlands Episcopaat. Het was gevestigd aan het Bezuidenhout te Den Haag. Doelstelling was schoolbesturen bij te staan in hun uitvoering van de Wet LO van 1921. Aanvankelijk richtte het zich m.n. op het bouwtechnische vlak, later kwamen daarbij en ervoor in de plaats planning, wetenschappelijk onderzoek en beleid.

Omstreeks 1968 werd "opvoeding" uit de doelstelling gehaald en veranderde de naam in Centraal Bureau voor het Katholiek Onderwijs, CBKO. "Opvoeding" werd overgedragen aan het Katholiek Pedagogisch Centrum in 's-Hertogenbosch. [Zie het KDC-archief van het Katholiek Pedagogisch Centrum.]

Het CBKO had in 1983 84 stafleden, verdeeld over de volgende afdelingen: de juridische afd.,  planning en wetenschappelijk onderzoek, voortgezet onderwijs, kleuter- en basisonderwijs,  administratie en boekhouding. Deze afdelingen werden geleid door een directie, bestaande uit een directeur met twee adjunct-directeuren.

De juridische afdeling heeft een afzonderlijk archief gevormd. [Zie het KDC-archief van het Centraal Bureau voor het Katholiek Onderwijs, afdeling Juridische Zaken en Wetgeving],

Het CBOO/CBKO heeft tot dusverre 4 directeuren gekend: Mgr. Verhoeven (vanaf 1920), Op de Coul, Schelfhout en Struyk (vanaf 1972). Struyk was bovendien algemeen secretaris van de (NKSR). [Zie het KDC-archief van de Nederlandse Katholieke Schoolraad .] Het archief van deze vereniging bevond zich eveneens in een van de panden van het CBKO. Verder bevonden zich (1983) in deze panden de secretariaten en daarmee ook de archieven van:
- Bond voor Voortgezet Onderwijs
- Bond voor Kleuter- en Basisonderwijs
- Bond voor Hoger Onderwijs
- Commissie van Toezicht en Advies inzake de Opleiding van Godsdienstleraren (CTAO) [Zie het KDC-archief van de Commissie van Toezicht en Advies inzake de Opleiding van Godsdienstleraren.]
- College van Bisschoppelijk Gedelegeerden (De Bot).

Het CBKO heeft tot ongeveer 1962 jaarboeken en gedenkboeken (Schoolstad : een eeuw vrijheid van onderwijs in Nederland 1848-1948 : gedenkboek van de R.K. Nationale Tentoonstelling op onderwijsgebied "Schoolstad" gehouden in de Houtrusthallen te 's Gravenhage van 27 maart t/m 22 april 1948) uitgegeven; daarna verschenen jaarverslagen in Schoolbestuur : maandelijks magazine voor schoolbesturen.

Vanaf 1982 was er een interne discussie over de invloed van de Besturenorganisaties in het CBKO die in 1987 uitliep op een machtsstrijd tussen Raad van Bestuur en de Besturenorganisaties. Ook de Nederlandse Katholieke Schoolraad was in het Bestuur vertegenwoordigd. Een statutenwijziging bracht geen uitkomst. De omvorming van het Centraal Bureau tot louter een secretariaat van de Besturenorganisaties was onaanvaardbaar voor het Bestuur. In 1988 waren de bisschoppen, die vetorecht hadden, al akkoord met opsplitsing in drie nieuwe stichtingen: een voor de besturenorganisaties, een voor het katholiek onderwijs in het algemeen en een overkoepelend bureau voor beheer en financiering. Maar de Ned. Kath. Schoolraad en de besturenbonden zagen het overkoepelend bureau als te belastend voor hun eigen vrijheid en beleidshandelen.  De strijd begon opnieuw. Uiteindelijk werd de naam van het CBKO veranderd in Vereniging Besturenorganisaties Katholiek Onderwijs (VBKO).

Literatuur van en over het Centraal Bureau voor het Katholiek Onderwijs en het Centraal Bureau voor Onderwijs en Opvoeding kunt u vinden in RUQuest.
- Bibliografie in Bibliografieën Katholiek Documentatie Centrum.

KDC - Knipselcollectie
De knipselcollectie bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz. De knipsels over het Centraal Bureau voor het Kath. Onderwijs zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.

KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Centraal Bureau Onderwijs’ vindt u het bedoelde materiaal.