Unie van Katholieke Studenten in Nederland
Archiefnummer: 181
Archiefnaam: UKSN
Sector: Onderwijs en wetenschappen
Soort archief: Instellingsarchief
Datering: (1897) 1908-1970
Het archief bevat
De jaarlijkse wisseling van het bestuur van de Unie en de gewoonte steeds een andere vereniging bij toerbeurt het praesidaat te laten vervullen schiepen weinig waarborgen voor een consequente ordening en bewaring van het archief. Daarom mag het des te verwonderlijker heten dat het archief van de Unie zelfs na de gebeurtenisen in de Tweede Wereldoorlog, nog redelijk compleet bewaard is gebleven. Zelfs de beginperiode, van voor de oprichting van een vast secretariaat en voor 1908 is in het archief redelijk vertegenwoordigd. Na de periode der Unie-secretarissen (1920-1926), die voor een goede administratieve opbouw hadden gezorgd kwam het beheer vooral in handen van mw C.Peeters als permanente bureausecretaresse. Zij slaagde erin met de beperkte middelen die haar ter beschikking stonden, de grote hoeveelheid stukken in vaste banen te brengen en te bewaren.
Stukken die betrekking hebben op internationale activiteiten zijn bij het internationaal secretariaat ondergebracht, aansluitend op de tweedeling nationaal-internationaal.
Het archief van de Unie werd na de oorlog in 1946 in het Gemeentearchief te Leiden teruggevonden. De kartotheek van studenten en afgestudeerden, verzorgd door moderator Groenen, werd in dat jaar aan het archief toegevoegd, maar bleek bij inventarisatie niet meer aanwezig te zijn. Van een aantal afdelingen en interacademiales zijn de archieven, die buiten het secretariaat in verschillende steden tot stand zijn gekomen, als afzonderlijke delen aan het Uniearchief toegevoegd (zie inv. nr.s 770-835)
Bron: Inventaris van het archief van de Unie van Katholieke Studenten in Nederland (UKSN), voorheen Unie van Katholieke Studentenverenigingen (UKSV) 1908-1970 ; met retroacta vanaf 1897 / door W.A.A.Mes
Plaatsingslijst en Rubriekenschema (pdf, 411 kB) vernieuwd januari 2017
Ten geleide
Unie van Katholieke Studenten in Nederland (1908-1970)
Tegen het einde van de vorige eeuw werden er voor het eerst verenigingen voor katholieke studenten opgericht, te beginnen in Utrecht (1889), spoedig gevolgd door Leiden (1893), Amsterdam (1896), Groningen (1896) en Delft (1898). Enkele vroeger opgerichte verenigingen (te Leiden en Groningen) hadden slechts enkele jaren bestaan. Het initiatief tot nauwer aaneensluiting van de verenigingen ging eind 1896 begin 1897 uit van P.J.M.Aalberse, praeses van de RK Studenten Vereniging St. Augustinus te Leiden. Vooralsnog bleven de interacademiale contacten beperkt tot feestelijke aangelegenheden op bestuurlijk niveau. Een stap in de goede richting bleek de gezamenlijke organisatie, voor de eerste maal in 1899 en vanaf 1902 jaarlijks, van een studentenretraite en eveneens vanaf 1902 de uitgave van het Annuarium der R.K.Studenten in Nederland. Na de retraites werden er gecombineerde bestuursvergaderingen gehouden, in 1903 vervangen door vergaderingen van afgevaardigden, die met volmacht van de verenigingen konden handelen. De volgende jaren tot aan de feitelijke oprichting van de Unie in 1908, kenmerkten zich voornamelijk door de hiervoor omschreven gezamenlijke activiteiten en het ontwerpen en amenderen van reglementen. In het algemeen was men bevreesd voor verlies van autonomie en onafhankelijkheid der afzonderlijke verenigingen, vooral van de kant van St. Thomas Aquinas te Amsterdam [Zie het KDC-archief van de Katholieke Studenten Vereniging Sanctus Thomas Aquinas, Amsterdam], dat een sterke band had met de Vereeniging Geloof en Wetenschap. Eerst na de retraite van 1907 werd op de vergadering van afgevaardigden het concept reglement van de Delftse praeses F.L.M. Feber aangenomen. De voornaamste bepalingen behelsden het erkennen van het bestaan van ‘eene Unie der R.K. Studentenvereenigingen’ en de benoeming van een Raad van Afgevaardigden (RvA), met een mandaat van één jaar, voor het ontwerpen van een definitief Uniereglement. Het jaar daarop werd na afloop van de retraite te Warmond op 4 september 1908, dit reglement definitief aangenomen en kwam de Unie formeel tot stand. Ruim een maand later werd ze officieel geproclameerd ter gelegenheid van het 2e lustrum van St. Virgilius in Delft en wel op 26 oktober 1908. Het is deze datum die als oprichtings datum voor de Unie werd aangehouden, op dat ogenblik bestaande uit de katholieke studentenverenigingen te Utrecht, Leiden, Amsterdam, Delft. Om financiële redenen zag Groningen op het laatste moment van toetreding af. In de loop van de volgende jaren slaagde de Unie erin haar positie te consolideren en werden de gezamenlijke activiteiten uitgebreid met de uitgave van het Roomsch Studentenblad (RSB), vanaf oktober 1910, en met de organisatie van een jaarlijkse Roomsche Studenten Dag (RS), voor het eerst gehouden op 18 februari 1917 in Delft. Op de Unie-vergadering van 20 november 1913 te Den Haag werden de statuten vastgesteld en getekend, waarop bij KB van 10 januari 1914 no. 24 koninklijke goedkeuring werd verkregen. Op 6 juni 1916 werd op de vergadering van de Raad van Afgevaardigden (RvA) prof. P.G.Groenen als eerste Uniemoderator geïnstalleerd. Het ledental van de Unie had zich inmiddels uitgebreid en wel met Albertus Magnus te Groningen in 1915 en via een corresponderend lidmaatschap met de katholieke studentenverenigingen St. Laurentius te Rotterdam (Nederlandse Handelshogeschool) en St. Franciscus Xaverius te Wageningen (Rijkslandbouwhogeschool) in 1916 [Zie het KDC-archief van de Katholieke Studentenvereniging Sint Franciscus Xaverius, Wageningen] en met Ignatius te Breda (Koninklijke Militaire Academie KMA) in 1917.
Bron: Inventaris van het archief van de Unie van Katholieke Studenten in Nederland (UKSN), voorheen Unie van Katholieke Studentenverenigingen (UKSV) 1908-1970 ; met retroacta vanaf 1897 / door W.A.A.Mes
In: Archieven van het Katholiek Documentatie Centrum : een reeks inventarissen, uitgegeven onder redactie van A.F.Manning, W.A.A. Mes en J.H. Roes. Bd. 2. – Nijmegen Katholiek Documentatie Centrum, 1978. – p. 8-110
Literatuur van en over de Unie van Katholieke Studenten in Nederland kunt u vinden in RUQuest en Picarta. Verder:
- Het ontstaan der katholieke studentenverenigingen in Nederland, ± 1870 - ± 1900. / T.Reul In: Jaarboek van het Katholiek Documentatie Centrum, 1974, p. 10-42
- Kasteelheren in zakformaat / Vroeijenstijn, A.I. In: O mijn lieve Augustijn, een historische sociologische analyse van de katholieke student. Leiden 1968, p. 9-91
- Katholieke studenten 1896-1931 / A.A.W.Diepenbrock In: Sanctus Thomas Aquinas. De RK studentenvereniging te Amsterdam 1896-1961 : Amsterdam 1961. p. 38-101
- Gedenkboek ter gelegenheid van het 75 jarig bestaan van het Collogium Studiosorum Veritas / Red. Frank J.B.Seller ... [et al. ] S.l : Lustruariumcie, 1964
- Gedenkboek 1940-1945 van de Katholieke Academische Gemeenschap / samengest. en uitgeg. in opdracht van de Unie van Katholieke Studenten-vereenigingen in Nederland / [redactie: A.L.M. Arnolds ... et al.] . - S.l. : s.n, 1947
- De vergruisde universiteit : een cultuur-psychologisch onderzoek naar de voorbije en actuele ontwikkelingen in de Nijmeegse studentenwereld / door Jacobus Antonius Petrus Jozef Janssen [en] Paulus Petrus Lambertus Antonius Voestermans . - Meppel : Krips Repro, 1978. - Proefschrift Nijmegen.
KDC – Knipselcollectie
De knipselcollectie bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz.
De knipsels over de Unie der Katholieke Studenten in Nederland zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.
KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Unie Kath. Studenten Nederland’ vindt u het bedoelde materiaal.